Deze Sabbat bestuderen we twee parashot, Achrei Mot en Kedoshim, die te vinden zijn in Leviticus 16:1-20:27. De dubbele Torah-porties Achrei Mot en Kedoshim kunnen kort worden samengevat als de "heiligheidshoofdstukken" van de Torah. Leviticus hoofdstuk 16 gaat over de heiligste man ter wereld - de Hogepriester - betreffende de heiligste dag van het jaar - Jom Kippoer - en zijn dienst die wordt uitgevoerd op de heiligste plaats op aarde - Het Heilige der Heiligen. De volgende parasja heet Kedoshim, wat "heilige" betekent, en begint met een zeer beroemd vers over heiligheid:
De Here droeg Mozes op ook de volgende woorden aan de Israëlieten over te brengen. ‘U moet Heilig zijn, want Ik, de Here, uw God, ben Heilig.”
Leviticus 19:1-2
De openingspassage in Parshat Kedoshim begint met het gebod heilig te zijn zoals God heilig is (Lev. 19:2). Jezus zinspeelt op dit vers in zijn beroemde Bergrede, maar verhoogt de imperatief aanzienlijk: "Wees daarom volmaakt, zoals uw hemelse vader volmaakt is" (Matt. 5:48). Dit is een gebod dat volgens velen onmogelijk na te leven is. Hoe kunnen we volmaakt zijn als we van nature feilbaar zijn? Hoe kunnen we heilig zijn zoals God als Hij het allerheiligste is?
Veel van wat begrepen moet worden over heiligheid kan worden afgeleid uit de Hebreeuwse etymologie van het woord. Het Hebreeuwse woord voor heilig is קָדוֹשׁ (kadosh), dat de connotatie draagt van "apart gezet" of anders dan wat als gewoon of alledaags kan worden beschouwd.
Zo is de tempel heilig omdat hij zich onderscheidt van alle andere bouwwerken in de wereld, omdat hij de aanwezigheid van God herbergt. Jeruzalem wordt de "heilige stad" genoemd omdat het de plaats van aanbidding herbergt. En Eretz Israël wordt het "heilige land" genoemd omdat het centraal staat in Gods verbond met het Joodse volk.
Ze worden allemaal heilig genoemd omdat ze apart en toegewijd zijn aan Gods doel. Volgens de Bijbel wordt het proces van heilig worden of iets heilig maken heiliging genoemd. Misschien wel de beroemdste handeling van heiliging of "apart zetten" vindt elke vrijdagavond plaats in Joodse huizen, waar een zegening van kiddush wordt uitgesproken over een beker wijn, en een vers uit het scheppingsverhaal wordt geciteerd:
“Hij zegende die zevende dag en maakte hem tot een bijzondere, heilige dag, omdat Hij die dag zijn scheppingswerk besloot.” Genesis 2:3
Net als Israël, Jeruzalem en de tempel is de sabbat heilig. De Heilige Sabbat ontleent zijn onderscheid aan de schepping omdat God, in tegenstelling tot de andere zes dagen, ophield met scheppen en hem opdroeg en later de bewaring ervan voor altijd aan het Joodse volk toevertrouwde. (Ex. 31:16-17):
‘Zes dagen moeten jullie werken, maar op de sabbat moet iedereen volkomen rust houden, want het is een heilige dag voor de Here. Deze wet is een eeuwigdurend verbond en verplichting van geslacht op geslacht voor het volk Israël. Het is een eeuwig gedenkteken van het verbond tussen Mij en het volk Israël. Want in zes dagen maakte de Here hemel en aarde en Hij rustte op de zevende dag om op adem te komen.’
Heilig en afgezonderd
Met dit meest fundamentele principe van heiligheid uitgelegd, kunnen we nu beginnen Gods gebod aan zijn volk betreffende heiligheid te begrijpen. De eerste en meest voor de hand liggende vraag die we ons moeten stellen is wat het betekent om heilig te zijn. Of anders geformuleerd: Wat is het aan Gods heiligheid dat wij moeten navolgen? In de context van de Torah portie - Parshat Kedoshim, introduceert het gebod om heilig te zijn zoals God heilig is een lange lijst van instructies die de standaard voor een heilig leven lijken te definiëren.
Bijvoorbeeld, in het volgende vers herhaalt God de verplichting om onze ouders te eren en zijn sabbat te bewaken (Lev. 19:3): “U moet u vader en moeder eren en mijn sabbatswet gehoorzamen, want Ik ben de Here, uw God.” In vers 4 vermaant Hij de Israëlieten afgoderij te mijden: “Maak geen afgodsbeelden en aanbid ze niet, want Ik ben de Here, uw God.” Interessant is dat deze drie instructies voortkomen uit de Tien Geboden, die dienen als categorische inleiding op de rest van de 613 voorschriften van de Tora.
Gedurende de rest van het hoofdstuk (19:9-37) geeft de Torah instructies over de verantwoordelijkheid die de leden van het verbond tegenover elkaar hebben, met v. 18 als de beroemdste regel die alle andere samenvat:
“… maar heb uw naaste net zo lief als uzelf, want Ik ben de Here.”
De implicatie voor heiligheid is dat Israël uitsluitend gewijd moet zijn aan God en volledig toegewijd aan elkaar om een licht te zijn voor de naties. Daarom eist God dat Israël zich onderscheidt van de rest van de wereld: “Ik ben de Here, uw God, handel daarom niet als het volk van Egypte, waar u zo lang hebt gewoond of als het volk van Kanaän, waarheen Ik u ga brengen.” (Lev. 18:3).
Tegen het einde van Parshat Kedoshim, na een lijst met positieve geboden in hoofdstuk 19, en een lijst met negatieve geboden in hoofdstuk 20, herinnert God het volk er opnieuw aan:
“U moet de gewoonten van de Volken die Ik voor u verdrijf, niet overnemen, want zij doen al deze dingen waarvoor Ik u heb gewaarschuwd. (Lev. 20:23).”
Als voorloper van dit alles is de heiligheidsverklaring in 19:3 Gods vermaning om apart gezet te worden. Zoals God zich onderscheidt en uniek is in het universum, zo wordt ook Zijn volk uitgedaagd zich te onderscheiden en niet gecorrumpeerd te worden door de wereld om hen heen.
Kiezen voor toewijding
Dezelfde norm rust vandaag op ons. Als discipelen van Yeshua zijn wij geroepen anders te zijn dan de rest van de mensheid en een leven te leiden dat uitstijgt boven - bijvoorbeeld - de ongeoorloofde seksuele relaties beschreven in Leviticus 18; omdat volgens het juiste begrip van heiligheid, wanneer er een scheiding is van immoraliteit, er ook heiligheid is.
In dit verband citeert Petrus in zijn epistel Lev. 19:2 als hij zegt:
“Geef niet toe aan de verlangens van vroeger, toen u nog niet beter wist. Hij heeft dat Zelf gezegd: ‘Wees Heilig, want Ik ben Heilig.’ - 1 Peter 1:14-15
Heiligheid betekent niet noodzakelijk dat we volmaakt zullen zijn, maar de Torah verzekert ons ook dat als we trouw zijn in het streven naar volmaaktheid, we onvermijdelijk onderscheiden zullen worden en heiligheid zullen bereiken (Deut. 16:20): U moet zich helemaal inzetten voor de rechtvaardigheid. Dat is de enige manier waarop u in het land dat de Here, uw God, u geeft, kunt blijven leven. In de context van Yeshua's uitspraak in de Bergrede is dit wat hij bedoelde toen hij zei volmaakt te zijn. De voorgaande verzen bevestigen zijn punt:
'Als je hen liefhebt die jou liefhebben, welke beloning krijg je dan? Doen zelfs de tollenaars dat niet?"
HINT: Wees anders! Stijg uit boven het gewone!
“Als u alleen maar houdt van mensen die ook van u houden, krijgt u geen beloning. Dat doen zelfs bedriegers. Wees volmaakt, zoals ook uw hemelse Vader volmaakt is.” - Mat. 5:46-48
De boodschap is duidelijk: we moeten ernaar streven God te evenaren in elk facet van ons leven. Volmaaktheid ligt in de motivatie van ons hart - om de wereld te zien zoals God die ziet, en alles in het werk te stellen om Zijn smalle pad te bewandelen.
